زندگی به سبک دوران دفاع مقدس

برنامه انتقادی اجتماعی گره با محوریت سبک زندگی در روزهای پایانی خود برای پیدا کردن سوال اصلی‌اش یعنی چگونه زیستن؟ به سراغ راوی فتح بزرگ رفته است که برای اغلب دانشجویان و نسل سومی‌ها یاد آور روزهای خوب اردوهای راهیان نور است. مهمان این هفته برنامه گره حاج حسین یکتا بود. مردی که با نسخه‌های شهری‌اش و در واقع باز تولید سبک زندگی هشت ساله‌ی رفقایش در مناطق عملیاتی با تکیه بر عقلانیت پنهان در رفتار آن‌ها، بنا دارد که به قول خودش «خاک تهران را تبدیل به خاک شلمچه کند ...».

برنامه با یک پلاتوی متفاوت شروع می‌شود و مجری جوان برنامه میلاد دخانچی از یک شیوه متفاوت دعا کردن صحبت می‌کند. مسئله ای که شاید بنیادی‌تر ازهر چیز دیگری باشد.

اینکه در شب‌های قدر دعا کنیم تا خداوند توان خلق تمدنی جدید را به ما عطا کند... این یعنی مواجهه انقلابی با هر مسئله ای و سبک زندگی انقلابی در هر ساحتی. 

پلاتوی بعدی که در آن مجری گره از یک مدل مقاومتی حرف می‌زند که در یک برهه از تاریخ ایران خارج از منطق سلطه اتفاق افتاده است؛ و بعد صدای سید مرتضی آوینی به تصویر تلویزیون روح می‌دهد که دارد روایت می‌کند ماجرای آن کودک انقلابی که به قول سید مرتضی پروانه عاشقی در درون خود دارد و همه می‌خواهند او را از رفتن به جبهه منع کنند.

برنامه به گونه‌ای چیده شده است که شاید می‌خواهد غیر مستقیم این پیام را برساند که این بچه را نماد نسل‌های آرمانی انقلاب اسلامی بگیرید. نسل‌هایی که برای انقلابی بودن سن و سال نمی‌شناسند ...

فضای برنامه کم کم رنگ و بوی متفاوتی می‌گیرد، تفاوتی که این روزها هر از گاهی از چند برنامه‌ی خاص سیما مشاهده می‌شود؛ و بعد دوربین برنامه گره، حاج حسین یکتا را در قاب بسته‌ای می‌گیرد و برنامه آغاز می‌شود.

سبک زندگی در جنگ سوال کلیدی است که قرار است در یک ساعت و چند دقیقه به آن پرداخته شود. حاج حسین یکتا از چند نکته کلیدی حرف می‌زند، اول اینکه آیا ما وقتی می‌خواهیم از سبک زندگی در جنگ حرف بزنیم به این معناست که می‌خواهیم به عقب بر گردیم؟ در واقع او می‌خواهد گره گشایی کند از گمشده‌ی امروز زندگی‌های ما.

او در دقایق اولیه برنامه سعی دارد تا سبک زندگی هشت ساله را برای مخاطب تبیین کند و فاصله‌اش را با امروز ما مشخص کند.

در خلال پرسش و پاسخ‌های برنامه به یک نکته اساسی اشاره می‌کند و آن تفاوت دو جهاد دیروز و امروز است. جهاد دیروز جهاد اصغر است و جهاد امروز جهاد اکبر ... و یک سوال اساسی می‌پرسد که جای تأمل دارد، با این تفاسیر چرا می‌گوییم سبک زندگی‌ها دارد آمریکایی می‌شود!؟ در صورتی که جهاد ما تبدیل شده است به جهاد اکبر ...

او از یک فرمول کلی حرف می‌زند که مختص به زمان و مکان نیست «ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» برنامه را وارد یک پارادایم دیگری می‌کند. حرف از یک نسخه عام می‌زند که امروز و دیروز ندارد. بحث عبودیتی که قرار است سبک زندگی بدهد؛ و مدام در طول برنامه سعی دارد همین مسئله را تبیین کند. کلیدی‌ترین ویژگی سبک زندگی در آن هشت سال طلایی همین «کنده شدن از وضع موجود است».

وقتی این اتفاق می‌افتد به دنبال خود سبک زندگی خاصی را می‌آورد. نکته قابل توجهی که در نگاه او وجود دارد این امیدواری به نسل پس از جنگ است. در واقع او با اقتدا به رهبری می‌خواهد اعتماد کند به این نسل سومی‌ها و در جواب میلاد دخانچی که از تعداد چمران‌های امروز جمهوری اسلامی می‌پرسد با نگاهی خوش‌بینانه از خیل کثیری حرف می‌زند که امروزه در جبهه حزب الله هستند. او معتقد است که بستر فراهم نشده است و اگر سبک زندگی جوانان ما در جنگ به طور کامل و با برد وسیع مطرح شود جوانان زیادی فارغ از تیپ‌های خاص ظاهری به این شیوه گرایش پیدا می‌کنند.

البته بر این نکته نیز تاکید می‌کند که نباید انتظار داشت که همه در خط مقدم این جبهه دست بر سلاح ببرند چرا که زمان جنگ نیز همه به جبهه‌ها نرفتند ...

او هم مانند دیگر هم قطارانش از وضعیت فرهنگی کشور دل پر دردی داشت و البته در برنامه اشاره‌هایی هم کرد. از وزیر ارشاد دولت اصلاحات گرفته تا وضعیت امروز که بازهم راضی کننده نیست! از سی دی فروشی‌هایی که انواع و اقسام کارتن‌های ایرانی و خارجی در آن پیدا می‌شود ولی دریغ از یک سی دی مذهبی که سبک زندگی اسلامی و سیره عملی شهدا را ترویج کند.

و در آخر مسئله ی مهمی که برنامه گره را متفاوت می‌کند، شیوه مواجهه این برنامه با اندیشه سید مرتضی آوینی به عنوان راوی یک سبک زندگی خاص است که در این برنامه به طور واضح حس می‌شد. آیتم‌های روایت فتحی که این بار دارد از یک سبک زندگی خاص حرف می‌زند ... شیوه خاصی که برای باز شدن این گره باید باز تولید شود...

منبع : تبیان