تا به حال به اين موضوع فكر كرده ايد كه چرا خانه هاي ما زيبا ساخته نمي شوند. معماري خانه هاي ايراني ها تنها به چهارگوش هايي محدود مي شوند كه خوابگاه هستند و نه محلي زيبا براي زندگي.
هنوز چند وقتي از اعلام روز سوم ارديبهشت به مناسبت روز تولد شيخ بهايي به نام روز معمار نگذشته است كه اين روز در همان ساعات اوليه اعلامش از سوي شوراي فرهنگ عمومي با پيشنهاد وزارت مسكن و شهرسازي به 24 بهمن تغيير يافت تا هيچ كس نداند روز اصلي معمار چه روزي است. راستي اصلامعمار روز مي خواهد؟

قرار است فردا به همين مناسبت يعني روز معمار كه معلوم نيست تاييد شده است يا خير مراسم مختلفي در كشور برگزار شود. اين روز همزمان شده است با روز درگذشت مهندس سيدهادي ميرميران،شخصي كه از او به عنوان پدر معماري نوين ايراني ياد مي كنند.
ميرميران در جايي گفته است جريان نوين معماري ايران كه من به آن تعلق دارم، تلاش دارد نوعي معماري بيافريند كه معماري گذشته اين سرزمين را تداوم بخشيده، بتواند جايگاه خاصي در معماري جهان به خود اختصاص دهد.
اما آيا معماري بناهاي امروز ايراني اينگونه است كه او عقيده دارد؟ مهندس عليرضا قهاري، رئيس انجمن مفاخر معماري ايران در اين باره مي گويد: نقش معماران در ايجاد هويت ايراني اسلامي نقشي عمده و اساسي است كه اين روزها گويا به فراموشي سپرده شده است. او مي گويد: يكي از شاخصه هاي هنر معماري ايراني برخورداري از دانش روز همراه تلفيق آن با آموزه هاي عرفاني و معنوي بوده است كه در بنايي تبلور مي يابد اما اكنون اين اتفاق را در بيشتر بناهاي ايراني نمي توانيم بيابيم.
او در ادامه مي گويد: بيرون گذاشته شدن هنر در ساخت يك بنا و فترت در معماري ايراني اسلامي از اواخر دوره قاجار در ايران آغاز شده است و اين موضوع مي تواند به دليل آن باشد كه بيشتر معماران به جاي پرداختن به فرهنگ ايراني به تقليدي كوركورانه پرداختند كه حتي نتوانستند اين تقليد را هم به طور كامل در ساخت بنا ها به اجرا درآورند.
مهندس سيدمحمد بهشتي نيز گرچه او را بيشتر با موضوعات مرتبط با ميراث فرهنگي مي شناسند در اصل يك معمار است. او در اين باره عقيده دارد: آن چيزي كه در طول تاريخ معماري ما را در جهان متمايزتر از معماري اقوام و ملل ديگر كرده است در واقع كيفيت بناهايمان در كاربرد هنر است و نه كميت بناها. او ادامه مي دهد: اگر مي بينيم اكنون بناهايي در كشور ساخته مي شوند كه رنگ وبويي از هنر ايراني اسلامي را بر تن جان خويش ندارند، به همين دليل است كه اكنون كميت ساخت بنا هاي ما بر كيفيت رجحان پيدا كرده است.
او مي گويد: بحث هويت ايراني - اسلامي در ساخت بناهاي ساختماني امري است كه از برنامه سوم توسعه آغاز شده است و بايد ادامه يابد.
حرف هاي بهشتي چندان بيراه نيست، زيرا اكنون حتي روستاهاي كوچك كشورمان نيز با الگوبرداري از شهرهاي بزرگتر خانه هايي مي سازند كه هيچ سنخيتي با هويت ايراني ما ندارند.
قهاري در اين باره مي گويد: جهان به سابقه معماري ايران كه تلفيقي از هنر و فرهنگ اين مرز و بوم و همراه توجه به ساختار مهندسي بوده است، افتخار مي كند، اما آيا اكنون اين اتفاق در ساخت بناهاي ما وجود دارد؟ او به صراحت مي گويد: اكنون كاريكاتوري از معماري غرب در كشورمان وجود دارد كه هيچ سنخيتي با معماري اصيل ايراني ندارد.
او مي گويد: انتخاب روز معمار شايد دليلي دوباره براي توجه به اين حوزه باشد. اكنون به اشتباه بسياري، معماران را به عنوان مهندس ساختمان مي شناسند، اما معماران هنرمند هستند و اين در حالي است كه بر طبق آمار معماران تنها بر 5 درصد از ساخت و سازهاي كشور نظارت مي كنند.
صحبت هاي قهاري در حالي است كه براساس راي روانشناسان بخشي از تغيير الگوي زندگي مردم به دست معماري آن ساختمان صورت مي گيرد و بسياري از بيماري هاي مدرنيسم به دليل شيوه بد ساخت خانه ها و بناهايي است كه مي توانستند زيباتر و علمي تر ساخته شوند.
او مي گويد: چه انتظاري از زيبا ساخته شدن خانه هاي كشورمان داريم كه به عنوان مثال اكنون در تهران هيچ كدام از معاونين معماري و شهرسازي مناطق تهران معمار نيستند و يا آن كه هيچ كدام از روساي مسكن و شهرسازي استان هاي كشور هم معماري نخوانده اند.
حرف هاي قهاري شايد كليدي بر باز شدن اين قفل باشد زيرا اكنون در بسياري از قوانين شهرسازي هر كسي مي تواند خانه هايي تا 4 طبقه را بسازد و همه به دنبال دخيل كردن هنر در ساخت بناهاي كشورمان با اين سابقه تاريخي هستند و معماران در نظام مهندسي كشور در اقليت قرا ر دارند.

مهدي نورعليشاهي

منبع :http://www.sabkezendegi.info